Sasja (54) groeide op in Twente, als oudste kind in een gezin waar “goed je best doen” centraal stond. Van jongs af aan voelde ze de verantwoordelijkheid om voor anderen te zorgen, maar had ze ook oog voor de kwetsbaarheid en het kleine in de wereld. Dromend van een huisje buitenaf, had ze altijd al een visie om bij te dragen om de wereld een mooiere, gelijkwaardiger plek te maken. Als kind was ze verlegen, leergierig en sportief, en bracht ze veel tijd buiten door, weg van de drukte en mensen die “belangrijk deden”. Ze vond haar plek in de natuur, in het dagdromen en lezen van verhalen en het koesteren van het tere en het kwetsbare.
Als fysiotherapeut en later haptotherapeut zocht Sasja altijd naar manieren om verbinding te maken. Of het nu ging om het begeleiden van topsporters of het werken met mensen met een verstandelijke beperking, het creëren van ruimte voor ontwikkeling was voor haar de essentie. Haar verbindende kracht en doorzettingsvermogen maakten dat ze niet snel uit het veld geslagen werd. In haar werk als haptotherapeut heeft ze diezelfde betrokkenheid behouden, met een focus op het bewustworden van de taal van het lichaam en de affectieve afstemming in contact. Ze begeleidt cliënten en teams bij complexe vraagstukken en creëert ruimte voor echte ontmoetingen.
In mei 2023 kreeg Sasja te maken met een ernstig hartincident, een SCAD (spontane coronair arteriële dissectie), dat haar leven plotseling op zijn kop zette. Na de fase van overleven en fysiek herstel stond ze voor de uitdaging om niet alleen haar lichaam opnieuw te leren vertrouwen, maar ook een nieuwe balans te vinden tussen werk, gezin en zelfzorg. Deze ervaring bracht haar in contact met haar kwetsbaarheid, maar ook met de kracht van vertragen en het erkennen van grenzen.
Sasja is moeder van twee jongvolwassen kinderen, die hun eigen pad volgen en hun eigen uitdagingen tegenkomen. Ze koestert haar diepe liefde voor hen en is trots op hun ontwikkeling. In haar vrije tijd zoekt ze rust in eenvoud: buiten zijn, van het water genieten, en de vrijheid van het onderweg zijn in haar busje. Haar passie voor het creëren van ontwikkelruimte komt niet alleen in haar werk tot uiting, maar ook in haar zoektocht naar ruimte voor zichzelf en voor anderen. Haar levensmotto, “Lichter leven, lichter werken,” weerspiegelt haar zoektocht naar het midden: precies datgene doen wat genoeg is om vooruit te helpen, zonder alles alleen te dragen. Ze is trots op haar persoonlijke ontwikkeling, die haar van doorzet-kracht naar ‘zachte kracht’ bracht, met ruimte voor zichzelf én voor anderen.
Wat betekent leven met een hartaandoening voor jou?
Leven met een hartaandoening betekent voor mij dat ik me er altijd mee moet verbinden, hoe moeilijk dat soms ook is. Een jaar geleden stond de hartaandoening meer centraal. Nu komt leven weer meer op de voorgrond.
Het hart en de hartaandoening gaan niet weg. Als ik die verbinding negeer, laat mijn lichaam me dat onmiskenbaar voelen. Maar als ik wél luister, mijn hart echt meeneem in mijn dag en keuzes, dan wordt het leven lichter en meer in balans.
Het geeft een dubbel gevoel: soms wil ik er graag aan voorbijgaan, dat het weer eenvoudiger is en ik er niet zo door bepaald wordt, maar mijn hartaandoening heeft me ook veel gebracht. Het dwong me om stil te staan, mezelf opnieuw te omarmen en te kiezen voor wat goed voor me is. Hoewel het incident anderhalf jaar geleden voelt als dichtbij en ver tegelijk, blijf ik leren hoe ik mijn weg hierin vind. Het draait om verbonden blijven met mijn hart, letterlijk en figuurlijk.
Kun je het moment beschrijven waarop je besefte dat het oude leven niet meer hetzelfde zou zijn? Hoe voelde dat?
Ik denk echt dat het al in het ziekenhuis was dat ik me bewust werd: dit is een breekpunt in mijn leven, en het gaat nooit meer het oude zijn. Maar ik dacht ook: ik heb de kans om er nog tijd aan te knopen. Laat ik daar dan zo goed mogelijk een nieuwe vorm voor vinden.
“Leven met een hartaandoening betekent voor mij dat ik me er altijd mee moet verbinden, hoe moeilijk dat soms ook is.”
Het voelde bijna existentieel: ik leef nog, ik ben er nog. Tegelijk besefte ik dat dit een kans was, een moment van urgentie. Als ik hier niets goeds uit zou halen, zou ik mezelf en dierbare mensen om me heen tekortdoen. Het was een wake-up call om te heroriënteren: wat wil ik oppakken en wat wil ik loslaten? Dit was mijn moment om bewust te kiezen.
Was zo’n life event nodig om je te heroriënteren?
Ik vind het een beetje shit om te zeggen, maar ik denk wel dat er iets verschuivends en impactvols nodig was om me te heroriënteren. Zonder die urgentie had ik waarschijnlijk meer van hetzelfde gedaan. Het is verdrietig dat zo’n life event nodig is om stil te staan en te beseffen: leef ik mijn mooiste leven? Maar het hielp me wel om weer grip te krijgen, alles opnieuw te bekijken en bewust keuzes te maken.
Hoe kijk je naar je oude leven en je ‘oude ik’?
Ik heb er ook altijd van gehouden; van de energie en het ritme van doorgaan, samen de kar trekken. Het heeft me veel gebracht, energie gegeven en ik ben erin gegroeid. Het motortje zijn paste lange tijd bij me. Mijn oude ik heeft veel voor me betekend: ik ben erin gezien, heb kracht ervaren en mooie ontmoetingen gehad, juist omdat dat ook mij was. En tegelijkertijd was het ook soms alleen en met (te)veel verantwoordelijkheid.
Het heeft veel voor je betekend. Wat mis je het meest aan je ‘oude ik’? En hoe ga je om met dat gemis?
Wat ik mis aan mijn ‘oude ik’ is dat ik niet meer zomaar door kan gaan zoals ik gewend was. Ik moet nu meer kiezen waar ik ja tegen zeg en echt letten op mijn energie. Op dagen dat de energie goed stroomt, merk ik dat ik weer even in dat oude ritme wil stappen, maar achteraf merk ik dan dat ik soms te ver ben gegaan.
Als ik verbonden wil blijven met mijn leven, met een hartaandoening, dan moet ik maat houden. Ik creëer nu vaker momenten van rust, even alleen zijn, om mijn energie weer op te laden. Ik ben zuiniger geworden met mijn tijd en afspraken, zowel privé als op werkgebied. Ik kies nu bewust voor momenten waarin ik echt bij mezelf kan zijn en moet soms zelfs afspraken afzeggen als het niet meer lukt. Het was voor mij altijd vanzelfsprekend om door te zetten en anderen voorrang te geven. Maar het is nu noodzaak om niet aan mezelf voorbij te gaan.
Hoe geef je ruimte aan de emoties die gepaard gaan met deze verandering?
Het omgaan met de emoties na mijn hartaandoening is een zoektocht. Aanvankelijk was er vooral dankbaarheid – ik ben er nog. In mijn verdere herstel kom ik frustratie tegen, maar daaronder zit ook verdriet over de energie die ik mis. Het helpt me om te erkennen dat ik zoekende ben en dit soms te delen. Zwemmen is belangrijk voor me; het helpt me om ruimte te maken voor mijn emoties. Elke ochtend zwem ik, voel ik mijn lijf van top tot teen en laat ik soms mijn tranen komen. In het water verzacht ik en voel ik innerlijke ruimte. Dat maakt de essentie weer helder en laat me zo het leven voelen!
Het aangeven van grenzen is ook een zoektocht. In het begin zei ik op veel nee, en maakte kleine overzichtelijke stappen, om mezelf daarin te beschermen. Nu zoek ik samen met anderen of iets een ja kan worden. Soms kan ik niet meer voldoen aan de verwachtingen die anderen van me hebben (en ikzelf), en dan moet ik mijn ‘nee’ verdedigen. Dat doet pijn, dat is ook rouw. Het vraagt tijd om dat verlies te dragen en ruimte te maken voor wat nu mogelijk is.
Rouw gaat vaak over loslaten en afscheid nemen. Wat doe jij om dat proces te ondersteunen?
Het belangrijkste is voor mij om te voelen en dat toe te laten. Ik ga er niet van weg, maar beweeg er naartoe. Ik schrijf dingen op, spreek ze uit, en loop soms in gedachten het oude pad weer. Dat helpt om te erkennen en eren hoeveel ik ervan hield.
“Het belangrijkste is voor mij om te voelen en dat toe te laten. Ik ga er niet van weg, maar beweeg er naartoe.”
Het verlies raakt me nog steeds, maar het krijgt langzaam een andere vorm. Dat is een proces van ontdekken. Soms sta ik bewust stil om ruimte te maken om te voelen wat het juiste is om te doen, niet in de vanzelfsprekendheid door, maar voelend naar mijn maat. Het voelt alsof het nog niet helemaal geïntegreerd is, maar ik ben er wel mee bezig.
Hoe ziet dat nieuwe pad eruit voor jou? Wat heb je ontdekt?
Het nieuwe pad voelt in de maak. Ik ben me bewust dat het bij mij mag beginnen. Wie kan hierin stil zijn, luisteren en meedenken? Ik heb mezelf meer ingebracht, niet alleen voor anderen, maar ook voor mezelf. Ik heb ook geleerd om te erkennen dat het te veel was om alleen te dragen, en dat ik dat niet meer wil. Ik heb ruimte genomen om te zoeken naar wat me goed doet en wat ik nodig heb. Dat zijn de bouwstenen voor mijn nieuwe pad.
Kun je een voorbeeld geven van een bouwsteen op dat pad?
Een belangrijke bouwsteen voor mij is inchecken bij mezelf, meerdere keren per dag. Het begint bijvoorbeeld in het zwembad, waar ik echt voel: hoe zwem ik vandaag? Als het krap voelt, kan ik door bewust het water te voelen meer ruimte creëren. Daarnaast ben ik minder alleen gaan doen en meer verbindingen gaan leggen. Ik merk ook dat ik in deze fase van ouder en wijzer worden vaker durf achteruit leunen, en daarmee ruimte aan de ander geef.
Zijn er nog andere zaken die je hebben geholpen in het bewandelen van dat nieuwe pad?
Wat mij heeft geholpen, is het lezen van ervaringen en steun van anderen die ook een SCAD hebben gehad. Daarnaast dit coachingstraject, en vooral tijd en ruimte van zowel mezelf als mijn werkgever om mijn nieuwe weg te verkennen. Die ruimte gaf me de gelegenheid om weer mijn balans te vinden en opnieuw uit te vinden wat voor mij nu goed is.
Wat is de grootste uitdaging voor jou in het vinden of blijven lopen van dit nieuwe pad?
De uitdaging voor mij heeft toch te maken met tijd en ruimte. Het bewust stilstaan bij hoeveel ruimte ik heb, en dan voelen: “Oh ja, als het mijn ruimte is, kan ik kiezen.” Soms is dat lastig, vooral als er al van alles gepland staat. Maar ik kan wel kiezen hoe ik aanwezig ben. Het hoeft niet altijd vol gas, 140% erin; ik kan bijvoorbeeld afspraken verkorten of juist beginnen met delen: “Hoe zit jij erbij, hoe zit ik erbij?” Daarin neem ik mezelf dus veel meer mee. En dat voelt lichter. Een voorbeeld was een training die ik gaf, waarin ik het laatste uur merkte dat ik op was. Achteraf heb ik dat gedeeld, en ik kreeg daar mooie reacties op. Dat deelnemers het bij zichzelf ook herkenden. Het heeft me geleerd dat het belangrijk is om dit bespreekbaar te maken.
Wat heb je geleerd over wat echt belangrijk is in jouw leven sinds je hartaandoening?
Tijd en ruimte nemen om echt te voelen hoe het met me gaat. Alleen zijn helpt me om weer op te laden, bijvoorbeeld door in de natuur te zijn, te zwemmen of in mijn camperbusje. Ik ben snel gericht op de ander, maar daardoor houd ik soms niet genoeg ruimte voor mezelf. Het gaat erom de verbinding met mezelf te waarderen. Fijne mensen die mee kunnen bewegen zijn ook onmisbaar.
Wat zou jij tegen iemand willen zeggen die zich verloren voelt in het proces van het vinden van een nieuw ritme?
Als je je verloren voelt, is het belangrijk om steun te zoeken en op zoek te gaan naar fijne dingen die echt passen – opbouwen stap voor stap, geduldig zijn. Geef jezelf ruimte om stil te staan en te voelen wat goed voor je is. Ik ben zelf begonnen met kleine dingen die ik wist dat goed voor me waren, zoals het verheugen op mijn camperbusje of dagelijks naar het zwembad gaan. Dat was niet gericht op ‘beter worden’, maar het voelde belangrijk. Beginnen met de eerste stap, vertrouwen hebben! En geef jezelf de ruimte om in die tussentijd te verblijven, zonder meteen terug te vallen in oude gewoontes. Dat brengt je uiteindelijk naar een nieuw, veel breder en kleurrijker pad.
En neem jezelf serieus en breng jezelf in, juist ook bij de controles met de cardioloog. Zoek de samenwerking met de arts op. Dit heeft bij mij geresulteerd in minder medicatie en meer ruimte om te ontdekken wat nu mijn mogelijkheden zijn. Het voelt als een actieve samenwerking in plaats van alleen maar volgen.
Waar gaat jouw hart van kloppen?
Mijn hart klopt wanneer het me lukt om het fijn te hebben met mezelf. Dat kan zijn in mijn busje, in het water, in de natuur, in een fijne workflow of in ontmoetingen met anderen. Het gaat om het loslaten van oordelen en verwachtingen. In het moment het goed hebben. Mijn hart heeft geleerd dat het begint bij jezelf.
